»» بیاموزیم:
نجوم در ایران باستان: برخی پژوهشگران، چندی از نقوش تخت جمشید را نشانهای بر آشنایی سازندگان آنها با اخترشناسی میدانند؛ از این میان است نقش حمله شیر به گاو که در بسیاری حجاریهای تخت جمشید هست. مطالعاتی هم روی جهتگیری چهارطاقیهای بجا مانده از آتشکدههای کهن نشان داده است که میتوان رابطههایی میان ساختمان آنها و طلوع و غروب جرمهای آسمانی یافت. از دوران پیش از اسلام به جز کتاب زیج شهریار سند مکتوبی بر جای نمانده است. ابوریحان بیرونی در کتاب آثارالباقیه عن القرون الخالیه اطلاعاتی درباره باورها اقوام گذشته درباره اخترشناسی ارایه کرده است.
نجوم در ایران پس از اسلام: ستاره شناسان ایرانی بزرگ ستاره شناسان اسلامی را پایه ریزی میدهند. پس از دوران خلافت مامون که دارالترجمه نامی خود را برای برگردان آثار علمی ملل گوناگون بنیاد نهاد، پیشرفت اخترشناسی بمانند علوم دیگر سرعت فراوانی گرفت. نخستین محاسبات دقیق قطر زمین در همین زمان و بدست برادران بنوشاکر انجام گرفت. یکی از انگیزههای توجه ویژه به اخترشناسی در دوران اسلامی تعیین سالنامه و اوقات شرعی است که نیازمند مشاهدات و محاسبات دقیق ستارهشناسی است. هندسه کروی که بدست ابوالوفای بوزجانی تکوین یافت این محاسبات را بسیار تسهیل کرد.
هوانوردی: هوانوردی یا جابجایی هوایی به فعالیتهای مرتبط با پرواز مکانیکی و صنعت هواگردسازی اطلاق میگردد. هواگردها به چند گونه بال ثابت (هواپیما) و بال گردنده (بالگرد) و نیز سبکتر از هوا مانند بالن و کشتیهای هوایی تقسیم میشوند. هوانوردی را میتوان بطور عمده به سه دسته بخش کرد:
- هوانوردی بازرگانی: هوانوردی بازرگانی از سوی شرکتهای هواپیمایی مانند هما (ایران ایر)، آسمان، آریانا (شرکت هواپیمایی افغانستان)، تاجیک ایر (هواپیمایی تاجیکستان)، کیش ایر و دیگر شرکتها انجام مییابد.
- هوانوردی عمومی: به همهٔ گونههای هوانوردی بجز ارتشی و مسافرت برپایه جدول زمانی (شرکتهای هواپیمایی) اطلاق میشود. این گونه هوانوردی هواگردهای شخصی، خدمات چارتر، هواگردهای از آن شرکتهای بازرگانی و بسیاری گونههای دیگر هوانوردی غیرترابری را شامل میشود.
- هوانوردی ارتشی: هوانوردی ارتشی دربرگیرندهٔ فعالیتهای رزمی و نیز مأموریتهای پروازی که برای پشتیبانی نظامی انجام میشوند میباشد.
هواگرد(AirCraft): هَواگَرد به هر وسیلهای گفته میشود که توان پرواز در جو را داشته باشد. با این تعریف انواع وسائل پرنده مانند بالن و بادپر (گلایدر) و بالگرد (هلیکوپتر) و حتی سفینه فضایی را میتوان هواگرد نامید. از نظر نحوه شناور شدن در هوا هواگردها را به دو دسته بزرگ میتوان بخش کرد:
- هواگردهای سبک تر از هوا: انواع بالن و هواناوهائی مانند زپلین در این دسته قرار دارند.
- هواگردهای سنگین تر از هوا:هواپیماهای متداول (یا هواپیماهای دارای بال ثابت) و هلیکوپتر و هواسرها در این دسته جای دارند.
هواگردهای ثابت-بال معمولاً از موتورهای درون سوز و پیشرانه یا جت برای پدید آوردن نیروی پیشرانش بهره میگیرند. این نیروی پیشرانش هواگرد را در میان هوا به جلو هل میدهد. جابجایی هوا بر روی بالها نیروی برآر پدید میآورد که همین نیروست که مایه پرواز هواگرد میشود. استثناءهایی هم هست مانند بادپر (گلایدر) که موتور ندارد و پیشرانش اش را از نیروی گرانش زمین میگیرد. بدین معنی که یک بادپر برای حفظ سرعت رو به جلوی خود بایستی همواره نسبت به هوا رو به پایین بیاید (این لزومآ به معنی فروآمدن نسبت به زمین نیست). بالگردها و هواچرخها برای پدید آوردن هر دو نیروی برآر و پیشران از یک چرخانه (یک بال چرخان) بهره میگیرند. بالگردها عمودپروازند. در میان هواپیماها نیز نمونههای عمودپرواز وجود دارد.
هوا ایست (Airship): هواایستها هواگردهای سبکتر از هوا هستند. برای نمونه بالنها و کشتیهای هوایی. شناوری یک هواایست در هوا به همان شیوه است که شناوری یک کشتی در آب یعنی با جایگزینی هوا در پیرامون وسیله با یک گاز سبکتر (هلیم یا هیدروژن) یا هوای داغ. تفاوت میان بالن و کشتی هوایی این است که کشتی هوایی سکان دارد و هدایت شونده است ولی بالن به همراه باد میرود و هدایت نمیشود.
هواناو(Hovercraft): هواناو یا هاورکرافت نوعی شناور دریایی است که بر روی بالشتکی از هوا تکیه دارد. هواناو توانایی گذشتن از پهنههای گوناگون بر روی زمین و همچنین گذر از روی آب را دارد.هواناو در سال ۱۹۵۲میلادی از سوی نوآور بریتانیایی کریستوفر کاکرل ساخته شد. وی در سال ۱۹۶۹میلادی به خاطر خدماتش در زمینه مهندسی به دریافت نشان شهسواری نائل شد. کاکرل با آزمایشهای سادهای بهوسیله موتور یک جاروی برقی و دو قوطی استوانهای اصول کاربردی یک وسیله نقلیه متکی به بالشتک هوا را ثابت کرد. وی نشان داد که زمانی که بالشتک با فشار به بیرون بدمد وسیله نقلیه به آسانی بر روی سطح جنبشپذیر خواهد بود. این کار به آن وسیله نقلیه امکان حرکت بر روی گل نرم، آب و مرداب و مانداب و همچنین زمین سفت را میدهد. ساختار کلی هواناو تغييرات زيادی نداشته است. بيشتر اصلاحات در سيستمهای ناوبری، استفاده از مواد مهندسی به روز نظير مواد کامپوزيتی در بدنه و غيره می باشد.
ایران پیش از سال ۱۹۷۹ بزرگترین ناوگان هواناو را در دنیا در اختیار داشت، ولی در دههٔ ۱۳۸۰ تنها حدود ده فروند از این نوع هواناوها را در اختیار دارد. پس از پایان جنگ ایران و عراق از سال ۱۹۸۸ به بعد تلاشهایی در زمینهٔ تولید هواناو در نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به عمل آمد که به تولید انبوه چندین نوع هواناو سبک و سنگین انجامید.